Nostalgie Istanbul Orient Express

Orient Expres obecnie, czyli turystyka luksusowa
Pociągi kursujące od późnych lat siedemdziesiątych pod nazwą "Orient Express" lub z tą frazą w nazwie nie mają zazwyczaj nic wspólnego  - lub bardzo rzadko - z oryginalną trasą pociągu (Paryż-Istanbuł). Są to składy złożone są z byłych wagonów C.I.W.L., kursujące jako luksusowe pociągi turystyczne.

Towarzystwo to sprzedało w pewnym momencie większość swoich wagonów, które zakupili narodowi przewoźnicy (m.in. koleje francuskie, włoskie, niemieckie) oraz różne firmy prywatne, w celu organizacji luksusowych wycieczek pociągami. Oczywiście zwykle włączano nazwę "Orient Express" do oferty. Najważniejszymi w tej nowej historii Orient Expressu byli amerykański milioner James Sherwood, który w tym celu założył spółkę VSOP (Venice Simplon Orient Express), oraz dwaj Szwajcarzy Walter Fink-Bohner i Albert Glatt, którzy założyli spółkę Reiseburo Intraflug A.G. Forch-Zurich. W tym artykule piszę właśnie o tej ostatniej firmie.



Parowóz 01 1102 prowadzi NIOEx 10.03.1995, fot. Werner Brutzer.

Od Reiseburo Intraflug A.G. Forch Zurich do Nostalgie Istanbul Orient Express i... Transsiberian Orient Express aż do Orient-Express Train de Luxe Betriebs GmbH
Albert Glatt poprzez swoją spółkę Intra Flight A.G. rozpoczął skupowanie wagonów CIWL od 1970 roku.
Następnie założył, wraz z Walterem Fink-Bohnerem spółkę Reiseburo Intraflug A.G. Forch Zurich.
W 1976 roku firma kupuje od kolei włoskich pierwsze wagony dawnego Wagons-Lits. Początek działalności to pociąg pod nazwą "Arlberg Orient Expres", który wyrusza 7 października 1976 roku. Na trasie Mediolan-Istanbuł spółka uruchamia pociąg "Orient-Express". Ze względu na prawo do tej nazwy zastrzeżone przez koleje francuskie, nazwa ulega zmianie na "Nostalgie Istanbul Orient Express". Pod tą nazwą firma organizuje także przejazdy pociągu na innych trasach europejskich przez kolejne lata.


Reiseburo Intraflug kupuje wagon Pullman "Riviera" (4158), a następnie siedem wagonów C.I.W.L typu LX. Z kolei na słynnej aukcji CIWL w Monte Carlo firma kupuje wagon restauracyjny (który był wcześniej salonem samochodowym). W 1987 kolejny wagon - nr. 4149 a w 1988 roku - nr. 4161.


Logo spółki zależnej Intraflug - Nostalgie Istanbul Orient Express

Spółka kupuje także od kolei niemieckich wagony słynnego pociągu Rheingold w malowaniu kremowo-brązowym i malowaniu wiśniowo-brązowym, wagon panoramiczny ze składu Rheingold z lat powojennych w malowaniu kremowo-czerwonym, a także inne wagony należące do niemieckiej spółki kolejowej Mitropa. Do swojego parku wagonów Reiseburo Intraflug pozyskuje także słynny wagon restauracyjny zwany "prezydenckim" (3354), w którym gościli różni prezydenci Republiki Francuskiej i ich zagraniczni goście.
Tym samym skład NIOE w początkowym okresie działalności firmy nie jest "monolitem" mającym przypominać skład dawnego "Orient Expressu",  i złożony jest nie tylko z wagonów CIWL, ale i na przykład Mitropy. W późniejszym okresie NIOE zestawia jednak część składów z typowych wagonów CIWL.

Nostalgie Istanbul Orient Express w Niemczech i Szwajcarii w latach 1995-1997

Zestawienie składu Nostalgie Istanbul Orient Express 31 marca 1983 roku, na trasie Paryż-Istanbuł, przez Viennę, Sopron, Budapeszt, Bukareszt, Sofię.

rodzaj wagonutyp wagonunumer wagonuuwagi
sypialnyLx163475 
bagażowyF1283zabudowana kuchnia
restauracyjnydawny typ WSP2741kursował w poc. Sud Express
pullmannWP4161kursował w poc. Cote d`Azur
pullmanWP4158kursował w poc. Cote d`Azur
barWS4164kursował w poc. Train Bleu
sypialnyLx163480 
sypialnyLx163472 
sypialnyLx163542 
kąpielowyprzebudowany WP4013kabiny prysznicowe
sypialnyLx163537 
sypialnyLx203551 
sypialnyLx163487 
kuszetkaBc SBB obsługi pociągu
wagony z poc. Cote d`Azur w malowaniu kremowo-brązowym, z poc Train Bleu w malowaniu kremowo-ciemnogranatowym

W 1986 roku spółka zależna Intraflug "Nostalgie Istanbuł Orient Expres" posiada już dziewiętnaście dawnych wagonów CIWL. Oprócz tego park wagonowy NIOE to wagony Mitropy i inne zabytkowe wagony kolei niemieckich. W sumie są to 33 wagony, z czego 25 jest w pełni sprawnych i dopuszczonych do ruchu, a pozostałe oczekują na naprawę. Punktem kulminacyjnym w historii NIOE jest przejazd pociągu z Paryża do Hongkongu w 1988 roku, który zyskał wielki rozgłos i został wpisany do księgi rerdów Guinnessa. Pociąg przejechał między innymi przez Polskę (więcej o tym dalej), a z Hongkongu skład trafił do Japonii, skąd po kilkudziesięciu przejazdach turystycznych powrócił na pokładzie statku do Europy.


Parowóz 01 1102 prowadzi NIOEx na trasie Stuttgard-Budapeszt, sfotografowany 11 lipca 1996 w Austrii


Bilet na Nostalgie Istanbul Orient Express

Orient Express w Ameryce
Spółka intensywnie rozwijała swoją działalność, uruchamiając swoje usługi także na rynku amerykańskim, pod nazwą "American Orient Express", który kursował do roku 2008.
Pod koniec 1989 roku amerykański przedsiębiorca William Spann i Nostalgie Istanbul Orient Express  uruchomili American-European Express. Pierwszy pociąg relacji Chicago-Waszyngton wyruszył 15 listopada 1989 roku. Wagony AOE włączano do regularnych składów pociągów Amtrak na tej trasie,  sześć a już  w maju 1990 trzy razy w tygodniu. Wtedy tez uruchomiono nową trasę do Nowego Jorku - dwa razy w tygodniu w ramach Broadway Limited. Pociągi kursowały do końca 1990 roku, ale już 21 grudnia przeprowadzono próby w nowej formule pod nazwą The Greenbrier Limited.
Od 1991 wdrożono połączenia pod nazwą
The Greenbrier Limited, również z Chicago do Waszyngtonu. Tym razem jednak wagony AOE nie były dołączane do żadnego regularnie kursującego składu a stanowiły oddzielny pociąg. Więcej o perypetiach American Orient Express wkrótce w odzielnym artykule.

  • American Orient Express tutaj
  • American Orient Express na stronie trainweb.com tutaj

W konsekwencji nieoczekiwanie biuro Intraflug ogłasza upadłość, a większość z jego wagonów kupuje Reiseburo Mittelthurgaubahn, spółka zależna MThB, prowadząc dalej kursowanie pociągów pod nazwą Nostalgie Istanbuł Orient Express. NIOE odrestaurowuje także i uruchamia w 1996 roku niemiecki parowóz ekspresowy serii serii 01.10.

Nostalgie Istanbul Orient Express w Niemczech 1997

Orient Express w Rosji
W międzyczasie część wagonów zostaje wysłanych do Rosji (w 1993 roku), gdzie kursują przez około dwanaście lat pod nazwą "Transsiberian Orient Express".

  • Orient Express w Rosji - tutaj (obecnie strona jest wyłączona, można ją odtworzyć przez waybackmachine.com)

Trudności napotykane przez spółkę dominującą MThB wpływają także na spółkę Reiseburo Mittelthurgaubahn. Pod koniec 2001 roku spółka MThB jak i jej spółka zależna Reiseburo Mittelthurgaubahn ogłaszają niewypłacalność. Wagony przejmuje spółka TransEuropExpress Eisenbahn AG z Bazylei (nie mylić z siecią szybkich pociągów Trans Europe Express), która prowadzi przewozy kolejowe poprzez spółkę Orient-Express Train de Luxe Betriebs GmbH.

Wagony kursujące w Rosji powracają na stację graniczną w Małaszewiczach po około dwunastu latach kursowania składu w Rosji. Na polską stronę zostają przestawione pod koniec 2007 roku, ale na... szerokotorowych wózkach. Skład stoi w Małaszewiczach aż do listopada 2018 roku, ze względu na trudność w ustaleniu przez PKP Cargo ich właściciela (źródła podają firmę jak i osobę prywatną), jak i prawdopodobne zmiany właściciela wagonów. O losie tych wagonów w Małaszewiczach więcej tutaj


Logo
TransEuropExpress Eisenbahn AG z Bazylei

W międzyczasie powstał spór pomiędzy spółką a kolejami francuskimi SNCF o używanie w nazwie słów "Orient Express", co spowodowało w latach 2007-2008 wstrzymanie przejazdów. Kiedyś obecny spór był już prowadzony i stąd wszystkie firmy używają dłuższych nazw takich jak Nostalgie Istanbuł Orient Express czy Venice Simplon Orient Express. Nie wiem jednak, czego dotyczy dokładnie ów spór.
Spowodował on jednak, że spółka
TransEuropExpress Eisenbahn AG z Bazylei od 2008 roku nie prowadzi regularnych kursów pociągów. Ostatnie przejazdy w Rosji odbyły się w 2007 roku, na trasie transsyberyjskiej, z Moskwy do Pekinu. Z kolei z Baden Baden do Istanbułu pociąg pojechał po raz ostatni w 2008 roku (Baden-Baden-Karlsruhe-Stuttgart-Monachium-Salzburg-Budapeszt-Sofia-Edirne-Istanbuł). Podobno część wagonów została sprzedana amerykańskim firmom kolejowym, które prowadzą przejazdy turystyczne na terenie Stanów Zjednoczonych, jednak jest to wiadomość nie do końca potwierdzona.

Nostalgie Istanbul Orient Express - historia firmy i film z przejazdu pociągiem (także wnętrza)

Reiseburo Intraflug A.G. Forch-Zurich - zakupiło kilkanaście dawnych wagonów C.I.W.L., w latach osiemdziesiątych, organizowało nieregularne przejazdy na różnych trasach europejskich pod nazwą "Nostalgie Istanbul Orient Express". Jednak największy rozgłos zyskał przejazd Z Paryża przez Polskę do Hongkongu na zamówienie FujiFilm (więcej o tym dalej). Skład trafił aż do... Japonii, a po kilku przejazdach turystycznych wagony powróciły statkiem do Francji. W parku wagonowym Reiseburo Intraflug znalazły się oprócz typowych sypialnych i restauracyjnych także tak unikalne wagony jak kąpielowy. Spółka zorganizowała także regularne kursy składu po terenie Rosji przez około 10 lat. W międzyczasie spółka Reiseburo Intraflug  zbankrutowała, a wagony z Rosji sprowadzono do Małaszewicz w Polsce i stoją tu już od wielu lat (o czym mówi wzmianka na końcu artykułu). Część należących do niej wagonów zakupiła w 1992 roku szwajcarska spółka Mittelthurgaubahn Reiseburo. Można je wynając do okazjonalnych przejazdów a czasem kursują w pociągach specjalnych.

Nostalgie Istanbul Orient Express w Polsce w 1988 roku w podróży z Paryża do Hong Kongu
Jako pociąg turystyczny, nie rozkładowy, legendarne wagony CIWL kursujące niegdyś m.in. w Orient Expressie po raz pierwszy zagościły w Polsce w 1988 roku pod nazwą "Nostalgie Paryż Istanbuł Orient Express". Przejazd zorganizowała firma Reiseburo Intraflug na zlecenie japońskiej firmy FujiFilm, która kręciła specjalny film poświęcony tej podróży. Pociąg jechał na specjalnej trasie Paryż-Lyon-Kolonia-Berlin-Warszawa-Moskwa-Harbin-Pekin-Hongkong od 7 do 26 września 1988 r. Trasa liczyła ponad 15 tysięcy kilometrów, trwała 19 dni i została wpisana do księgi rekordów Guinnessa. Wagony z Hongkongu przejechały do Japonii, gdzie po odbyciu kilkunastu przejazdów turystycznych zostały załadowane na statek i wróciły do Europy drogą morską. W Polsce na odcinku Kutno-Warszawa-Terespol pociąg prowadzony był polskimi parowozami w podwójnej trakcji Pt47-112 + Ty51-92 (Kutno-Warszawa-Siedlce) oraz Pt47-13 + Ty51-208 (Siedlce-Terespol).

Skład 9 września 1988 r. zatrzymał się w Łowiczu i Sochaczewie, skąd pasażerowie pojechali do Żelazowej Woli i na koncert chopinowski (składem podróżowali głównie Japończycy, jak wiadomo miłośnicy muzyki chopinowskiej) i pojechał próżny do Warszawy Głównej. Ciekawostką jest fakt iż pociąg po manewrach przejechał z parowozami od stacji Wwa Zachodnia do stacji Wwa Wschodnia przez stację Warszawa Centralna i tunel średnicowy (bez zatrzymania) co nie było nigdy praktykowane, ze względu na zadymienie.

W Sochaczewie do składu udało się wsiąść i pojechać do Warszawy kilku miłośnikom kolei, co zaowocowało później po latach relacjami w fachowej prasie dla miłośników kolei (m.in. Koleje Małe i Duże 1/2008, "Moje spotkania z wagonami Orient Express w Polsce" - Andrzej Etmanowicz). Wjazd pociągu na stację Warszawa Główna został zarejestrowany przez polską telewizję. Ekipa została również wpuszczona z kamerą do wnętrza pociągu. Film jest dostępny w portalu youtube http://www.youtube.com/watch?v=lp4k9Gb9bUQ


Nostalgie-Istanbul-Orient Orient Express w Polsce w 1988 roku

Pociąg był zestawiony z następujących wagonów (przeznaczenie, zarząd kolejowy/właściciel, typ i numer wagonu, relacja):

  • restauracyjny KZD (Manzhouli-HongKong)
  • sypialny inspekcyjny SZD (Brest-Zabaikalsk)
  • sypialny specjalny SZD (Brest-Hongkong)
  • bagażowy SNCF (Paryż-Brest)
  • bagażowy SZD (Brest-Hongkong)
  • sypialny typ YT Intraflug nr. 3909 (Paryż-Hongkong)
    - obecnie na bocznicy w Małaszewiczach
  • wagon siłownia z generatorem Intraflug nr. 1286 (Paryż-Hongkong)
    - obecnie na bocznicy w Małaszewiczach
  • restauracyjny Intraflug nr. 3354 (Paryż-Hongkong)
  • Pullman Intraflug nr. 4158 (Paryż-Hongkong)
  • Pullman Intraflug nr. 4149 (Paryż-Hongkong) - obecnie na bocznicy w Małaszewiczach
  • barowo-salonowy Intraflug nr. 4164 (Paryż-Hongkong)
    - obecnie na bocznicy w Małaszewiczach
  • sypialny Intraflug typ LX nr. 3551 (Paryż-Hongkong)
    - obecnie na bocznicy w Małaszewiczach
  • sypialny Intraflug typ LX nr. 3542(Paryż-Hongkong)
    - obecnie na bocznicy w Małaszewiczach
  • sypialny Intraflug typ LX nr. 3487 (Paryż-Hongkong)
    - obecnie na bocznicy w Małaszewiczach
  • obsługi CIWLT nr. 4013 (Paryż-Hongkong)
  • sypialny typ LX Intraflug nr. 3472 (Paryż-Hongkong)
    - obecnie na bocznicy w Małaszewiczach
  • sypialny typ LX nr. 3475 Intraflug (Paryż-Hongkong)
  • sypialny typ LX nr. 3480 Intraflug (Paryż-Hongkong)
    - obecnie na bocznicy w Małaszewiczach
  • sypialny typ LX nr. 3537 (Paris-Hong Kong)
    - obecnie na bocznicy w Małaszewiczach
  • sypialny typ YT nr. 3851 Intraflug (Paryż-Hongkong)
    - obecnie na bocznicy w Małaszewiczach

Smutna historia wagonów Nostalgie-Istanbuł-Orient Express, czyli wagony C.I.W.L kursujące niegdyś w Orient Expressie na bocznicy w Polsce...
Pod koniec 2007 roku z Brześcia do Małaszewicz przetransportowano po szerokim torze 13 wagonów CIWL - (9 sypialnych, restauracyjny, barowy, kąpielowy i bagażowy). Wszystkie mają przydział do stacji Wien Westbahnhof. Niektóre źródła podają, że właścicielem jest firma TransEuropExpress Eisenbahn AG z Bazylei, bądź jej spółka zależna Orient-Express Train de Luxe Betriebs GmbH, inne, że wagony są własnością osoby prywatnej. Wagony ulegają systematycznemu niszczeniu przez siły przyrody i ludzi. Są to w większości wagony składu, który w 1988 roku jechał przez Polskę do Hongkongu.

  • O dalszym losie wagonów CIWL w Małszewiczach - tutaj

Piotr Salecki - 09 września 2011 (aktualizacja wrzesień 2015, marzec 2016, wrzesień 2017, styczeń 2018, październik 2018)

  • Bibliografia i źródła - tutaj
  • Daniel Urs Gfeller - jedyny w swoim rodzaju kierownik pociągu - tutaj


NIOE podczas słynnej podróży Paryż-HongKong i dalej - do Japonii. Od minuty 25:40 do 41:00 ujęcia z przejazdu przez Polskę z dwoma parowozami Pt47 i Ty51 na czele, ujęcia z przyjazdu do Sochaczewa a także przejazd składu przez granicę polsko-rosyjską z EU07 i wymianę wózków na szerokotorowe. Na samym końcu załadunek wagonów na statek płynący do Japonii i to nie bezpośrednio w porcie, a na redzie, gdzie wagony dopływały na pokładzie barki.