Parowozownia Główna I klasy Ostrów Wielkopolski typu wachlarzowego - opis makiety

Ponieważ parowozy i parowozownie bezpowrotnie odchodzą w przeszłość, tak ważne jest zachowanie tej przeszłości i jej odtwarzanie przez modelarzy kolejowych. Makieta Parowozowni Ostrów jest takim odzwierciedleniem dawnej świetności "epoki pary" i umożliwia nam obserwację tętniącej życiem parowozowni w miniaturze, w skali 1:87. Budowniczym makiety jest znany modelarz z Ostrowa Wielkopolskiego Krzysztof Młodzikowski.

ZOBACZ TAKŻE  Parowozownia Ostrów - opis makiety | Obrządzanie parowozu w Par. Ostrów |  Obrządzanie zdjęcia i grafika | Funkcjonowanie Parowozowni Ostrów | Ogólny opis i charakterystyka parowozowni  | Eksploatacja parowozów | Filmy z Parowozowni Ostrów

większy obrazek kliknij obrazek lub tutaj Opis miejsc zaznaczonych na schemacie niżej.

Opis miejsc zaznaczonych na schemacie wyżej.

Wstęp
Ponieważ parowozy i parowozownie bezpowrotnie odchodzą w przeszłość, tak ważne jest zachowanie tej przeszłości i jej odtwarzanie przez modelarzy kolejowych. Makieta Parowozowni Ostrów jest takim odzwierciedleniem dawnej świetności "epoki pary" i umożliwia nam obserwację tętniącej życiem parowozowni w miniaturze, w skali 1:87.

Makieta Parowozowni Ostrów Wielkopolski przedstawia w skali 1:87 (H0) parowozownię główną I klasy, typu wachlarzowego wraz z infrastrukturą i zabudową wykraczającą poza samą parowozownię. Głównym budynkiem parowozowni jest hala wachlarzowa ze stanowiskami do naprawy parowozów, do której wjazd odbywa się przez obrotnicę. W pobliżu obrotnicy zlokalizowane są stanowiska do obrządzania parowozów, skład opału, warsztaty naprawy zestawów kołowych, kotłownia.
Są również stanowiska do obrządzania lokomotyw spalinowych i wagonów akumulatorowych oraz przeładownia z wagonów wąskotorowych na normalnotorowe i odwrotnie.

Dalej znajduje się bocznica gazowni miejskiej, ze splotem toru normalnotorowego i wąskotorowego, oraz stacja wąskotorowa Ostrów Wielkopolski Wąskotorowy (skala  1:87, H0e) z dworcem, własną jednostanowiskową parowozownią i infrastrukturą do obrządzania parowozów. Tory wąskotorowe prowadzą także do parowozowni normalnotorowej, gdzie znajduje się przeładownia oraz miejsce do rozładunku lub załadunku wagonów węglarek.

W rejonie Parowozowni znajdują się bocznice z infrastrukturą zlokalizowanych przy nich zakładów. Wspomniana już bocznica Gazowni, oraz, po drugiej stronie toru szlakowego, Bocznica Zakładów Budowy Maszyn, która ma tor zdawczo odbiorczy, tory odstawcze, ładunkowe, a nawet własną obrotnicę wagonową.

Twórcą i wykonawcą makiety jest Krzysztof Młodzikowski z Ostrowa Wielkopolskiego. Modelarz, organizator i koordynator wielu wystaw modelarskich na Salon Hobby Poznań.

Opis makiety Parowozownia Ostrów Wielkopolski
Makieta składa się z sześciu modułów o różnej długości, opartych na kozłach, których wysokość można regulować. Dzięki temu można dostosować wysokość makiety od 110 cm (najczęściej stosowana w Polsce) do 130 cm (standard na imprezach Fremo). Wyjście dwutorowe posiada profil przejściowy według standardu fremo. Makieta posiada trzy pulpity nastawcze (sterownicze) - pulpit obrotnicy, parowozowni i bocznic oraz pulpit stacji wąskotorowej. Obrotnica sterowana jest za pomocą dwóch pokręteł. Jednym nadaje się kierunek obrotu, a drugim ustawia zatrzymanie przy wyznaczonym torze.

Wzdłuż MD Ostrów biegnie jednotorowa, niezelektryfikowana linia kolejowa. Od zachodniej strony z MD Ostrów wychodzi drugi tor, który jest torem dojazdowym z parowozowni do stacji. Główne budynki i stanowiska parowozowni zlokalizowane są przy zachodniej stronie makiety.
W przypadku usunięcia modułu przejściowego Parowozownia Ostrów może łączyć się pięcioma torami o różnym przeznaczeniu prowadzcymi do dużej stacji węzłowej.

Co oznacza skrót MD przy parowozowni?
MD pochodzi od słów Maschinen Depot. W języku polskim próbowano to zastąpić przez słowa "maszynowa dyspozytornia". Obecnie ten skrót nie jest używany.

Podstawowe budynki Parowozowni Ostrów Wielkopolski

• Budynek główny - hala postojowo-naprawcza (hala wachlarzowa).
• Budynek biurowy, szatnie, umywalnie, sala szkoleń, noclegownia drużyn.
  
• Budynki pomocnicze (np. dla Dyspozytora, Sprężarkownia itp.).
  
• Kotłownie (dwie).
  
• Wieża ciśnień (do przechowywania zapasów wody).
  
• Warsztaty specjalistyczne (np. Warsztat naprawy zestawów kołowych).
• Nastawnie.

Urządzenia trakcyjne i do obrządzania parowozów i innych pojazdów trakcyjnych

• Obrotnica, skład opału.
• Zbiorniki na paliwa i magazyny.
  
• Dźwigi różnego typu, suwnice i wyciągi klatkowe.
• Kanały rewizyjne i oczystkowe.
• Tory i urządzenia do obrządzania parowozów.
• Tory i urządzenia do obrządzania lokomotyw spalinowych.
• Tory i urządzenia do obsługi Wagonów Akumulatorowych.
• Tory postojowe dla parowozów zimnych i gorących.
• Tory gospodarcze i pomocnicze.
• Tory komunikacyjne i objazdowe.

Urządzenia trakcyjne i do obrządzania parowozów i innych pojazdów trakcyjnych

• Obrotnica, skład opału.
• Zbiorniki na paliwa i magazyny.
  
• Dźwigi różnego typu, suwnice i wyciągi klatkowe.

Działy warsztatowe parowozowni
warsztat obróbki mechanicznej, kuźnia i rurkownia, zalewnia panewek, spawalnia, blacharnia, stolarnia, narzędziownia, warsztaty badania i naprawy poszczególnych części (np. pomp, inżektorów, sprężarek, manometrów, prędkościomierzy itp.)

Bocznice
Po przeciwnej stronie toru szlakowego, na wprost Zakładu Naprawy Zestawów Kołowych, znajdują się rozbudowane bocznice Zakładu Budowy Maszyn w Ostrowie Wielkopolskim. Poza tym bocznice, w tym bocznica ze splotem toru normalnotorowego i wąskotorowego 750mm prowadzą między innymi do kotłowni i gazowni. Więcej o bocznicach - dalej.

Budynek główny - hala wachlarzowa
Budynek główny Parowozowni Ostrów to sześciostanowiskowa, wachlarzowa hala postojowo-naprawcza, do której wjazd prowadzi przez obrotnicę. W hali znajdują się różnego rodzaju warsztaty jak i pomieszczenia socjalne - szatnie, toalety, prysznice. W jej bezpośrednim sąsiedztwie znajdują się: wieża ciśnień, zasieki węglowe, nastawnia, budka dyspozytora, budynek biurowy z biurami i noclegownią dla drużyn parowozowych, salą szkoleń, toaletami i umywalniami. Obok zlokalizowany jest warsztat naprawy zestawów kołowych, kotłownia i wiele innych.

Stanowiska do obrządzania parowozów
Na terenie parowozowni są oczywiście tory do obrządzania parowozów - z kanałami rewizyjnymi, oczystkowymi, urządzeniami do nawęglania i piaskowania (zaopatrywania parowozów w piasek), wraz z dźwigiem chwytakowym i wyciągami elektrycznymi. Jest także tor do obrządzania lokomotyw spalinowych i parowozów mazutowych, z terminalem przelewowym dla wagonów-cystern, ze zbiornikami mazutu i różnych rodzajów paliw, a w jego sąsiedztwie suszarnia piasku. Są tory techniczne do oczyszczania dymnicy i przedmuchiwania płomienic, a także postojowe, dla parowozów zimnych i gorących. Tory komunikacyjne, gospodarcze i pomocnicze - np. do wyładunku wagonów węglarek z węglem i piaskiem czy postoju pługu odśnieżnego.

Wyjazd na tor główny możliwy jest przez obrotnicę z dojazdem do stacji, lub z ominięciem obrotnicy wprost na tor szlakowy. Wyjazd ten osłonięty jest wskaźnikami, a na szlaku semaforem kształtowym.

Do stanowiska nawęglania dochodzi również tor wąskotorowy ze stacji Ostrów Wielkopolski Wąskotorowy służacy do rozładunku lub załadunku (zależnie od potrzeb) wąskotorowych wagonów-węglarek.

Piaskownia (piaskarnia)
To zespół urządzeń służących do dostarczania piasku do parowozów.
Składa się na nie:
- elektryczny wyciąg suwnicowy z chwytakiem, do rozładunku piasku z wagonów do suszarni piasku
- suszarnia piasku (bunkier)
- zasobniki wieżowe do grawitacyjnego podawania piasku do piasecznic parowozów

Stanowiska do tankowania lokomotyw spalinowych
- terminal przelewowy do rozładunku wagonów-cystern;
- zbiorniki na olej mazut i inne paliwa;
- dystrybutory do tankowania lokomotyw.

Stanowisko do tankowania parowozów mazutowych
Pomost, z którego prowadzi się za pomocą węża operację tankowania mazutu do lokomotywy.

Stanowiska do obsługi Wagonów Akumulatorowych
To dwa pomosty, przy których zlokalizowane są mufy prądowe do ładowania akumulatorów. Podczas ładowania akumulatorów dokonuje się również przeglądu wagonów akumulatorowych.

Bocznice
W obrębie lub w bezpośrednim sąsiedztwie MD Ostrów znajdują się liczne bocznice. Najbardziej rozbudowana jest bocznica Zakładu Budowy Maszyn w Ostrowie Wielkopolskim. Włączenie bocznicy następuje wprost na tor szlakowy. Bocznica posiada dwa tory postojowo odstawcze a nawet własną obrotnicę wagonową, która prowadzi do krótkiego toru z rampą.

Kolejna bocznica należy do Gazowni. Prowadzi do niej splot torów normalnotorowego i wąskotorowego 750mm. Bocznica posiada rampę boczną za i wyładunkową.

Zakłady i infrastruktura przy bocznicach
Gazownia
- Budynki główne (kotłownia z kominem, oczyszczalnia, naftalenownia, benzolownia, amoniakania, fenolownia, kalorymetr, wieża ciśnień itp).
- Piecownia
- Wieża gaśnicza do gaszenia koksu.
- Separator gazu, magazyn z rampą dla wagonów towarowych.
- Główny zbiornik gazu.
- Rampa.
- Budynek zarządu (po drugiej stronie ulicy)

Zakład Budowy Maszyn
- w opracowaniu

Ostrów Wielkopolski Wąskotorowy - stacja i punkt trakcyjny dla parowozów
Drugą część makiety stanowi stacja wąskotorowa która zostanie tu opisana wkrótce.

Pozostałe budynki
- Osiedle kolejowe pomiędzy Gazownią a stacją wąskotorową.

Salsa (maj 2013-grudzień 2014,l aktualizacja wrzesień 2017)

Panorama od strony szlaku dwutorowego. Od lewej: warsztat naprawy zestawów kołowych i dwa tory postojowe dla parowozów zimnych i gorących, po prawej - Zakład Budowy Maszyn i jego bocznice. W głębi, po lewej widoczny - budynek administracyjny parowozowni z fragmentem hali wachlarzowej, obrotnica, tory i urządzenia do nawęglania.

Z lewej strony urządzenia do nawęglania, na wprost zasieki węglowe. Na prawo od nich tor do czyszczenia płomienic (samo stanowisko poza kadrem) i opróżniania parowozów z resztek węgla. Dalej z prawej hala wachlarzowa z obrotnicą. W głębi zdjęcia nastawnia, obrotnica i bocznice Zakładu Budowy Maszyn - fot. Piotr