Pociągi legendy

Tytułem wstępu czyli najsłynniejszy pociąg na świecie
Słynne pociągi zawsze kojarzą się z nazwą "Orient Express". Trzeba przyznać, że niewiele pociągów może poszczycić się równie bogatą literaturą, ikonografią czy filmografią co ów "król pociągów - pociąg królów". Zapewne duży wpływ na niesłabnącą popularność Orient Expressu ma fakt, że był to pierwszy pociąg umożliwiający wyjątkowy standard podróżowania: nocleg w wagonach sypialnych, relaks w wagonach klubowych i barowych, oraz doskonałe posiłki w wagonach restauracyjnych. Wyjątkowa była również niezwykle długa trasa, łącząca krańce Europy, Paryż-Istanbuł. Garnitur słynnych pasażerów - polityków, gwiazd estrady, monarchów, a także udział pociągu, lub jego wagonów w słynnych wydarzeniach (takich jak np. podpisanie kapitulacji Niemiec wobec Francji w I Wojnie Światowej, a następnie... kapitulacji Francji wobec Niemiec podczas II Wojny Światowej... w tym samym wagonie) podtrzymywał i utrwalał legendę Orient Expressu. Wciąż jednak mało osób wie, że ów słynny Orient Express przez wiele lat regularnie kursował do Warszawy, w latach powojennych aż do lat sześćdziesiątych a drugim nie mniej słynnym pociągiem CIWL był Nord Express z Paryża do Warszawy, i Niegorełoje, z wagonami do Rygi i Bukaresztu! O tych pociągach więcej piszę w innych artykułach na stronie.

Monopolista CIWL
Wyjątkowy udział w stworzeniu i kursowaniu wielu słynnych pociągów miała firma Międzynarodowe Towarzystwo Wagonów Sypialnych i Restauracyjnych (C.I.W.L). Dzięki wieloletniemu monopolowi na prowadzenie wagonów sypialnych i restauracyjnych w liczących się połączeniach międzynarodowych, brak konkurencji w postaci połączeń lotniczych czy autokarowych, firma ta miała nieskrępowane możliwości rozwoju. Zestawienie wszystkich pociągów CIWL w jednym z linków linkach na dole artykułu.

Perełki kolei polskich
Polskie pociągi i polska kolej, ze względu na geograficzne i polityczne położenie Polski oraz historyczne uwarunkowania, nie mogły poszczycić się wieloma osiągnięciami. Rozwój hamowała konieczność scalania kolei po zaborcach, następnie trudy odbudowy po obu wojnach światowych. Socjalistyczna gospodarka utrudniała rozwój, narzucała  zakupy lokomotyw w ZRRR czy Rumunii i wstrzymując przez to rozwój polskich konstrukcji.
Słynna przedwojenna LuxTorpeda obsługująca trasę Kraków-Zakopane szybciej, niż współczesne pociągi w latach dziewięćdziesiątych, Strzała Bałtyku z Warszawy do Gdyni i Helu czy Latający Wilnianin z Warszawy do Wilna, doskonałe konstrukcje parowozów czy lokomotyw spalinowych, to jedne z wielu przykładów na to, że pomimo wspomnianych trudności i ograniczeń, również polska kolej miała się czym pochwalić.

Nie tylko pociąg jest legendą
Niekiedy legenda związana jest z samą linią kolejową, przez co słynne stają się również kursujące po niej pociągi. Doskonałym przykładem jest Kolej Transsyberyjska, łącząca Moskwę z Władywostokiem. Miano legendy zdobywa czasem określona seria lokomotywy czy wagonu silnikowego (jak LuxTorpeda), czy na przykład TGV - francuskiego pociągu dużej prędkości, pod którego ogólną nazwą kryją się różne rodzaje elektrycznych zespołów trakcyjnych różnej generacji - nawet piętrowe. Czasami do historii przechodzi grupa pociągów kursująca po określonej trasie - jak na przykład pociągi Berlin-Warszawa-Express, czyli BWE, łączące Warszawę z Berlinem.

Pociągi legendy dzisiaj
Każda epoka ma swoje legendarne pociągi. Postępujący rozwój transportu lotniczego coraz bardziej ogranicza jednak odległości pokonywane przez pociągi. Wymuszają to ceny biletów, dużo niższe na przelot samolotem, niż przejazd pociągiem (oczywiście dużo dłuższy) w tej samej relacji. Wiele europejskich zarządów kolejowych likwiduje bądź poważnie ogranicza kursowanie pociągów nocnych. Tradycyjne składy wagonowe zamieniają się w elektryczne zespoły trakcyjne. Bezprzedziałowe, z lotniczym układem siedzeń. Coraz więcej wagonów uniemożliwia tradycyjne pożegnanie z odprowadzającymi nas do pociągu. Nie możemy pomachać odprowadzającym przez otwarte okna, ze względu na małe lufciki, dostosowane do klimatyzacji, lub całkowicie zamknięte okna w pociągach wielkiej prędkości. Ale nawet lata współczesne kreują pociągi-legendy. Kursujące cały czas pociągi kolei rosyjskich Moskwa-Paryż i Moskwa-Nicea należą do najdłuższych europejskich międzynarodowych połączeń kolejowych. W Polsce na miano współczesnego pociągu-legendy z pewnością zasłużył EuroNight Jan Kiepura (obecnie nie kursuje) łączący Warszawę w różnych relacjach z Brukselą, Kolonią czy Amsterdamem i prowadzący nowoczesne wagony sypialne, z miejscami do leżenia, restauracyjne czy sliperetki. 

Przedstawienie i opisanie pociągów-legend, tras, wyjątkowego taboru w jednym artykule, jeśli nie ma przybrać skrótowej formuły tabloidowej, ze względu na obszerną treść i materiał ilustracyjny, wymaga podziału na szereg odrębnych artykułów. Poniżej znajduje się ich zestawienie, które jest wciąż uzupełniane o kolejne artykuły.

Więcej o pociągach-legendach CIWL tutaj:

• Orient Express w Polsce - tutaj
  
• Orient Express - tutaj
  
• Balt Orient Express w Polsce (w przygotowaniu)
• Nord Express w Polsce - tutaj
• Słynne pociągi C.I.W.L - tutaj

Pociągi turystyczne złożone z wagonów CIWL

• Venice Simplon Orient Express (VSOE) - tutaj
• Nostalgie Istanbul Orient Express (NIOE) - tutaj
• Pullman Orient Express (POE) - tutaj
  
• Vendee Train przejazdy pociągów turystycznych z  wagonami restauracyjnymi CIWL - tutaj
  
• AJECTA Francja przejazdy pociągów turystycznych m.in. z wagonami CIWL - tutaj
  
• Daniel Urs Gfeller - jedyny w swoim rodzaju kierownik NIOE - tutaj
• Wagony CIWL należące do NIOE na bocznicy w Małaszewiczach - tutaj
  
  Słynne pociągi i trasy kolejowe:

• Słynne pociągi w Polsce - tutaj
• Słynne pociagi w Polsce - Strzała Bałtyku - tutaj
  
• Słynne pociągi w Europie (w przygotowaniu)

• Pociągi turystyczne i luksusowe w Europie obecnie tutaj (w przygotowaniu)
• Pociągi turystyczne w Polsce obecnie (w przygotowaniu)
  
• Słynne trasy kolejowe w Europie (w przygotowaniu)
  
  Przedsiębiorstwa
• C.I.W.L.(T) Międzynarodowe Towarzystwo Wagonów Sypialnych i (i Turystyki) - tutaj
• Mitropa - MITteleuROPäische Schlafwagen - und Speisewagen Aktiengesellschaft - Środkowoeropejska Spółka Wagonów Sypialnych i Restauracyjnych - tutaj
• ORBIS i WARS - Przedsiębiorstwo Wagonów Sypialnych i Restauracyjnych
  
  Piotr Salecki (ostatnia aktualizacja: listopad 2018)
  
  

Bibliografia i źródła