Funkcjonowanie Parowozowni Ostrów Wielkopolski

ZOBACZ TAKŻE  Parowozownia Ostrów - opis makiety | Obrządzanie parowozów w Parowozowni Ostrów |  Obrządzanie parowozu  w Parowozowni Ostrów na zdjęciach | Ogólny opis i charakterystyka parowozowni  | Eksploatacja parowozów | Filmy z Parowozowni Ostrów

Funkcjonowanie Parowozowni Ostrów Wielkopolski
Do najważniejszych zadań Parowozowni Ostrów Wlkp. należy zarządzanie przydzielonym do parowozowni 
ilostanem parowozów i innego taboru, dla których MD Ostrów jest parowozownią macierzystą, oraz obsługa parowozów, dla których MD Ostrów jest parowozownią zwrotną. MD Ostrów przeprowadza 
również naprawy średnie oraz wybrane naprawy bieżące lub awaryjne dla parowozów z innych parowozowni, 
które nie mają odpowiedniego zaplecza ani wyspecjalizowanych warsztatów.   

Podstawową czynnością jest obrządzanie parowozów, czyli przegląd  i przygotowanie ich do 
dalszej służby. Do pozostałych, nie mniej ważnych, należą m.in. naprawy bieżące i naprawy okresowe 
(rewizyjne). Parowozownia posiada również stanowiska do obrządzania lokomotyw spalinowych i 
parowozów mazutowych.

Parowozownia Ostrów jest parowozownią macierzystą dla różnego typu parowozów. Są to:

• parowozy pospieszne: Pt31-11, Pt31-53, Pk2 i Pm3-8;
• parowozy osobowe: Ot1, Oi1-9, Oi2-32, Ok1,TKt48-18;
• parowozy towarowe: Tw1-15, Ty5, Ty2-23, Ty43-128, Ty3-2. Ty4-107.

Zgodnie z założeniami PKP, parowozownia macierzysta powinna zapewnić dla 60% parowozów stanowiska (dawniej: stoiska) postojowe w hali. MD Ostrów posiada 6-stanowiskową (dawniej: 6-stoiskową) halę, więc ilostan przydzielonych parowozów nieznacznie przekracza przewidziane "normy". MD Ostrów jest także parowozownią zwrotną dla pociągów przyjeżdżających na najbliższe do Parowozowni Ostrów stacje kolejowe.

Zadania Parowozowni Ostrów Wielkopolski
Parowozownia (współcześnie: lokomotywownia) jest jednym z najważniejszych obiektów zaplecza technicznego kolei. Parowozownia odpowiada bowiem za prawidłowe funkcjonowanie parowozów. Od jej należytego funkcjonowania zależy więc prawidłowe kursowanie pociągów, przewóz pasażerów i towarów. Oczywiście, postęp i nowoczesność spowodowały stopniowe zastąpienie trakcji parowej spalinową i elektryczną, a parowozownie przekształcano na lokomotywownie. W związku z tym, większość tekstu można by napisać w zasadzie w czasie przeszłym. Zmiany, które następowały od lat sześćdziesiątych do lat dziewięćdziesątych, były jednak w Polsce - w porównaniu do innych krajów - na tyle powolne i stopniowe, że żywa pamięć o parowozach przetrwała do dzisiaj. Niestety, zabytki techniki i kultury kolejnictwa w Polsce, kraju ciężko doświadczonym przez wojny i lata socjalistycznej gospodarki, nie mają odpowiednich priorytetów. Mimo braku nakładów na ratowanie zabytków techniki, do niedawna to właśnie w Polsce funkcjonowała czynna Parowozownia Wolsztyn, prowadząc codzienną obsługę pociągów osobowych trakcją parową. Niestety, od kwietnia 2014 roku kursowanie regularnych pociągów, prowadzonych przez parowóz zostało zawieszone. Mam nadzieję - że nie na długo. W 2017 roku regularne kursowanie pociągów prowadzonych przez parowóz zostało wznowione.

Podstawowe budynki Parowozowni Ostrów Wielkopolski

• Budynek główny - hala postojowo-naprawcza (hala wachlarzowa)
• Budynek biurowy, szatnie, umywalnie, sala szkoleń, noclegownia drużyn, stołówka.
  
• Budynki pomocnicze 
  
• Kotłownia
• Wieża ciśnień
• Warszaty specjalistyczne (np. warsztat naprawy zestawów kołowych)
  

Urządzenia trakcyjne i do obrządzania parowozów

• Obrotnica, skład opału
• Tory i urządzenia do obrządzania parowozów
• Tory i urządzenia do obrządzania lokomotyw spalinowych
• Tory postojowe dla parowozów zimnych i gorących
• Tory gospodarcze i pomocnicze
• Tory komunikacyjne i objazdowe

Działy warsztatowe parowozowni
warsztat obróbki mechanicznej, kuźnia i rurkownia, zalewnia panewek, spawalnia, blacharnia, stolarnia, narzędziownia, warsztaty badania i naprawy poszczególnych części (np. pomp, inżektorów, sprężarek, manometrów, prędkościomierzy itp.)

Obrządzanie parowozów
Każdy parowóz po przyjeździe ze szlaku poddawany jest podstawowym czynnościom. To właśnie nazywamy obrządzaniem parowozu. Więcej tutaj: Obrządzanie parowozów w Parowozowni Ostrów |  Obrządzanie parowozu  w Parowozowni Ostrów na zdjęciach

 
Tygodniowe zapotrzebowanie na dostawę towarów i materiałów
Parowozownia

• węgiel 100 t (rozładunek do zasobnika oraz przeładunek na wagony wąskotorowe żurawiem z czerpakiem na torze nr 10, przejazd przez pomost obrotnicy na wprost),
• piasek 20 t (rozładunek czerpakiem na torze nr 4, przejazd przez pomost obrotnicy z obrotem),
• olej napędowy 60 t (rozładunek na torze nr 4, przejazd przez pomost obrotnicy z obrotem),
• smary, oleje 500 kg (rozładunek na torze nr 14, przejazd przez pomost obrotnicy z obrotem),
• akcesoria torowe, szyny, podkłady 20 t (rozładunek i przeładunek na wagony wąskotorowe
• żurawiem na torze 8b, przejazd przez pomost obrotnicy na wprost),

Kotłownia

• węgiel 20 t (rozładunek na torze nr 14, przejazd przez pomost obrotnicy z obrotem),

Gazownia

• węgiel 80 t (przeładunek na wagony wąskotorowe na torze nr 10, przejazd przez pomost obrotnicy na wprost),
  
  

Zakład Budowy Maszyn - rozładunek na torze nr 5, 7

• wyroby stalowe 20 t (kształtowniki, blacha),
• akcesoria elektryczne
• gazy techniczne 5 t

Wywóz materiałów
Parowozownia

• popiół, szlaka - 10 t (załadunek na torach nr 6, 8, 14)
• zestawy kołowe do regeneracji (załadunek i rozładunek suwnią górną na torze nr 6a),
• zużyte akcesoria torowe, szyny, podkłady kolejowe (załadunek żurawiem na torze 8b),

Gazownia

• smoła pogazowa, benzol (załadunek przy magazynie na torze nr 8b)

Zakład Budowy Maszyn

• maszyny, urządzenia, konstrukcje stalowe - 20 t (załadunek wciągiem górnym na torze nr 5, oraz ręcznie z poziomu rampy magazynowej na torze nr 5, 7).
  
  

  Typowy dzień w Parowozowni Ostrów Wielkopolski
  To właściwie nie dzień, a dosłownie chwile z życia parowozowni. Do punktu kontrolnego po torze 2a przyjechał Ty43. W hali wachlarzowej wygaszony Ty2 czeka na drobną naprawę na stoisku 2. W hali stoją jeszcze parowozy Oi1, który przechodzi naprawę średnią na stoisku 3, oraz TKt48, który po skończonej naprawie średniej będzie właśnie rozpalany.
  Na torze 8a dla parowozów gorących czekają na objęcie przez drużyny parowozowe Pt31, Ty2, Pm2, Ty5. Drużyny kończą właśnie posiłek w stołówce, znajdującej się w budynku głównym.
  Na torze 12 na stanowisku czyszczenia rur ogniowych odbywa się czyszczenie dymnicy i rur ogniowych sprężonym powietrzem parowozu Ty4. Na torze 14 trwa załadunek wagonów węglarek - resztkami niespalonego węgla przez wyciąg klatkowy dwuszybowy. Na torze 10 trwa rozładunek węgla z wagonów węglarek dźwigiem obrotowym. Na kanale oczystkowym  na torze 8 trwa oczyszczanie dymnicy, paleniska, popielnika parowozu Ty43. Na tym samym torze zaopatruje się w piasek parowóz Ty2, a na torze 6 trwa nawęglanie z zasobników lejowych parowozu Pt31. W kolejce do nawęglania czeka za nim kolejny parowóz Oi1. Na torze 4 trwa rozładunek wagonów z piasek do piaskowni oraz wagonów cystern z mazutem do parowozów.
  Tw1 prowadzi manewry podstawiając wagony na bocznicę gazowni po torze 8a.
  Następnie zabierze wagony z maszynami z toru 3, zdawczo-odbiorczego Fabryki Budowy Maszyn, ładowne węglarki z toru 14, próżne wagony węglarki i cysternę z toru 4 i połączy je w skład gotowy do odjazdu po torze 6b. Do składu podczepi się parowóz Ty2, który poprowadzi pociąg do stacji towarowej.

  
  Funkcjonowanie Parowozowni podczas wystaw makiet
  Podobnie jak w realnym świecie, parowozownia nie funkcjonuje w oderwaniu od całej infrastruktury kolejowej, a więc stacji, przystanków, bocznic, które łączą się w linie kolejowe. Na wystawach makiet Parowozownia Ostrów jest zapleczem trakcyjnym dla dużej stacji końcowej. Parowozy i lokomotywy spalinowe, które przyprowadzają pociągi kończące bieg, zjeżdżają po odczepieniu od składów pociągów, do MD Ostrów na postój i obrządzanie. Czasem parowozownia zlokalizowana zostaje nie przy stacji końcowej, a przy dużej stacji węzłowej w centrum makiety, gdzie następuje wymiana tracji z elektrycznej na spalinową lub parową.
  Do parowozowni przyjeżdżają również pociągi towarowe zdawcze lub miejscowe, z wagonami do samej parowozowni (najczęściej z węglem lub koksem) lub do bocznic znajdujących się w jej pobliżu. Powyżej zostało przedstawione tygodniowe zapotrzebowanie na przywóz i wywóz materiałów do parowozowni i zakładów posiadających bocznice.
  Zazwyczaj MD Ostrów obsługiwana jest przez dwie osoby - Dyżurnego Ruchu, pełniącego jednocześnie funkcję Nastawniczego i Starszego Palacza. Podczas wystaw staramy się, korzystając z nagłośnienia, opowiadać o infrastrukturze parowozowni, obrządzaniu parowozów i o wykonywanych manewrach.